Rau sam là một loại rau xanh quen thuộc trong bữa ăn của nhiều gia đình Việt Nam. Rau sam có tên khoa học là Portulaca oleracea, thuộc họ rau sam (Portulacaceae). Rau sam có thể mọc hoang ở nhiều nơi, như ven đường, bờ ruộng, vườn nhà… Rau sam có vị ngọt, chua, mát, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu, kích thích tiêu hóa và bổ máu.
Các thành phần dinh dưỡng trong rau sam
Rau sam có nhiều thành phần dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe.
- Vitamin: Rau sam chứa nhiều loại vitamin quan trọng như vitamin A, C, E, K và các loại vitamin nhóm B (B1, B2, PP).
- Khoáng chất: Rau sam cung cấp nhiều khoáng chất quan trọng như canxi, magie, sắt, kẽm, mangan, đồng. Những khoáng chất này đóng vai trò quan trọng trong nhiều hoạt động sinh học của cơ thể.
- Chất xơ: Rau sam cung cấp chất xơ giúp tăng cường chức năng tiêu hóa và duy trì sức khỏe của ruột.
- Chất béo omega-3: Chất béo này có tác dụng bảo vệ tim mạch và hỗ trợ hệ thần kinh.
- Hoạt chất sinh học: Rau sam chứa các hoạt chất sinh học như alkaloid, flavonoid, saponin, tanin có khả năng kháng viêm, kháng khuẩn và chống oxy hóa. Những hoạt chất này có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh và hỗ trợ chữa trị một số bệnh liên quan đến viêm, vi khuẩn và tác động của gốc tự do.
Các lợi ích sức khỏe của rau sam
Rau sam thực sự có nhiều lợi ích cho sức khỏe nhờ vào các thành phần dinh dưỡng và dược tính của nó.
- Thanh nhiệt giải độc: Rau sam có tính mát, giúp thanh nhiệt giải độc cho cơ thể. Điều này giúp làm sạch máu và loại bỏ các chất độc hại từ thức ăn, thuốc men hoặc ô nhiễm môi trường. Ngoài ra, rau sam còn giúp giải độc gan và thận, ngăn ngừa các bệnh về gan và thận như viêm gan B, viêm gan C, sỏi thận và các vấn đề khác.
- Lợi tiểu: Rau sam có tác dụng lợi tiểu, giúp tăng cường chức năng bài tiết của thận và bàng quang. Điều này giúp loại bỏ các chất cặn bã và dư thừa trong nước tiểu, ngăn ngừa sự hình thành của các tinh thể sỏi thận và hỗ trợ điều trị các triệu chứng của viêm bàng quang như tiểu buốt, tiểu rắt và các vấn đề khác.
- Kích thích tiêu hóa: Rau sam có vị chua ngọt kích thích vị giác và tiết dịch vị. Điều này giúp tăng cường chức năng tiêu hóa của dạ dày và ruột. Rau sam cũng có khả năng kháng khuẩn và kháng viêm trong đường ruột, ngăn ngừa và điều trị các bệnh lý như viêm loét dạ dày, viêm đại tràng, tiêu chảy, táo bón và các vấn đề khác.
- Bổ máu: Rau sam chứa nhiều sắt, một khoáng chất cần thiết cho sự hình thành hồng cầu trong máu. Điều này giúp cải thiện tình trạng thiếu máu, mệt mỏi, chóng mặt, nhức đầu do thiếu máu. Ngoài ra, rau sam còn bổ sung vitamin C, một chất chống oxy hóa quan trọng giúp tăng cường hệ miễn dịch và bảo vệ tế bào khỏi sự hư hại của các gốc tự do.
- Chữa trị các bệnh về hô hấp: Rau sam có khả năng kháng viêm và kháng khuẩn trong đường hô hấp, giúp làm giảm các triệu chứng của các bệnh về hô hấp như viêm họng, ho, khản tiếng, viêm phế quản, hen suyễn và các vấn đề khác. Rau sam cũng giúp làm loãng đờm và dễ dàng đào thải ra ngoài.
- Chữa trị các bệnh về da: Rau sam có tác dụng làm sạch da, ngăn ngừa và điều trị các bệnh về da như mụn trứng cá, mụn nhọt, vết thương, nhiễm trùng da và các vấn đề khác. Rau sam cũng giúp làm mờ các vết thâm nám, tàn nhang và làm trắng da.
Ngoài ra, rau sam còn có các lợi ích khác như giúp giảm cân, chống viêm, bảo vệ tim mạch, tăng cường miễn dịch. Với những lợi ích này, việc bổ sung rau sam vào chế độ ăn hàng ngày sẽ mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe của chúng ta.
Cách sử dụng rau sam
Cách sử dụng rau sam rất đa dạng và dễ dàng. Bạn có thể ăn rau sam sống như một loại rau ăn kèm, hoặc luộc, xào, nấu canh với các loại thịt, cá, tôm… Bạn cũng có thể làm dưa chua rau sam để bảo quản lâu hơn và tăng hương vị. Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng rau sam để làm trà uống hàng ngày, bằng cách ngâm rau sam trong nước sôi và để nguội.
Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng rau sam để làm thuốc dân gian như sau:
- Chữa viêm họng, ho: Lấy 30g rau sam tươi hoặc khô, rửa sạch và đun sôi với 500ml nước trong 15 phút. Lọc lấy nước còn lại và uống từng ly nhỏ trong ngày.
- Chữa tiêu chảy: Lấy 15g rau sam tươi hoặc khô, rửa sạch và đun sôi với 300ml nước trong 10 phút. Lọc lấy nước còn lại và uống từng ly nhỏ trong ngày.
- Chữa sỏi thận: Lấy 50g rau sam tươi hoặc khô, rửa sạch và đun sôi với 1 lít nước trong 20 phút. Lọc lấy nước còn lại và uống từng ly nhỏ trong ngày.
- Chữa mụn nhọt, vết thương: Lấy 30g rau sam tươi hoặc khô, rửa sạch và giã nhuyễn. Đắp lên vùng da bị mụn nhọt hoặc vết thương trong 15 phút rồi rửa sạch.
Lưu ý khi sử dụng rau sam
Rau sam là một loại rau có nhiều lợi ích cho sức khỏe. Tuy nhiên, khi sử dụng rau sam, bạn cũng cần lưu ý một số điều sau:
- Rửa sạch rau sam trước khi sử dụng, để loại bỏ bụi bẩn và vi khuẩn có thể gây bệnh.
- Không nên sử dụng rau sam quá liều lượng hoặc quá thường xuyên vì có thể gây kích ứng dạ dày hoặc tiêu chảy.
- Rau sam có thể tương tác với một số thuốc, nhất là những thuốc ảnh hưởng đến huyết áp, cholesterol hoặc đông máu. Nếu đang dùng các loại thuốc này, nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi ăn rau sam.
- Rau sam có thể gây dị ứng ở một số người, nhất là những người có tiền sử dị ứng với các loại rau khác. Nếu có biểu hiện ngứa, phát ban, sưng hoặc khó thở khi ăn rau sam, nên ngừng sử dụng và đi khám bác sĩ.
- Phụ nữ có thai và đang cho con bú không nên sử dụng rau sam.
Rau sam chứa nhiều thành phần dinh dưỡng, nên thêm rau sam vào khẩu phần ăn để mang lại sức khỏe tốt nhất.